تحلیل آماری بحران حریق در کاربر ی های شهری: مطالعه موردی کلانشهر کرج | ||
| فصلنامه علمی توسعه پایدار محیط جغرافیایی | ||
| مقاله 10، دوره 5، شماره 8، شهریور 1402، صفحه 154-170 اصل مقاله (1.51 M) | ||
| نوع مقاله: پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.48308/sdge.2023.103839 | ||
| نویسنده | ||
| محمود اکبری* | ||
| گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه یاسوج، یاسوج، ایران | ||
| چکیده | ||
| پیشینه و هدف: آتش سوزی از دیرباز یک تهدید مهم برای ایمنی شهری، محیط فیزیکی و کیفیت زندگی شهری بوده است. یکی از مهمترین چالش‌هایی که همواره شهرها را تهدید می‌نماید خطر ایجاد و گسترش حریق در محیطهای شهری است. در حال حاضر کلانشهرهای ایران با معضلات گوناگونی مواجه هستند و یکی از معضلاتی که کلانشهرهای کشور با آن درگیر هستند، مسأله بحران حریق و آتش سوزی و از سوی دیگر ضعف زیرساختهای خدماتی موجود در آنها است. پژوهش حاضر با هدف تحلیل آماری بحران حریق در کاربریهای کلانشهر کرج به عنوان چهارمین شهر بزرگ ایران انجام شده است. مواد و روش ها: پژوهش حاضر ماهیت کمی دارد و با استفاده از تکنیکهای مرک و کوداس به تحلیل آماری بحران حریق در کاربریهای شهری در کلانشهر کرج پرداخته شده است. محدودة پژوهش را مناطق 12 گانه کلانشهر کرج تشکیل داده است و تعداد 10 شاخص مرتبط با بحران حریق در کاربریهای شهری در 12 منطقه کلانشهر کرج مورد بررسی قرار گرفته است. دادههای مورد نیاز که از آمارنامه شهر کرج در سال 1398 گرفته شده است، توسط تکنیک مرک وزن دهی شده و در تکنیک کوداس به کار گرفته شدند. شاخصهای مورد مطالعه در این پژوهش کمی تعداد حریق صورت گرفته در کاربری مسکونی، تعداد حریق صورت گرفته در کاربری آموزشی، تعداد حریق صورت گرفته در کاربری بهداشتی و درمانی، تعداد حریق صورت گرفته در کاربری خدماتی، تعداد حریق صورت گرفته در کاربری تجاری، تعداد حریق صورت گرفته در کاربری صنعتی، تعداد حریق صورت گرفته در کاربری انبار، تعداد حریق صورت گرفته در کاربری فضای سبز شهری، تعداد حریق صورت گرفته در وسایط نقلیه و تعداد حریق صورت گرفته در کاربری معابر و گذرگاهها بوده است. یافته ها و بحث: یافته های پژوهش نشان میدهد که منطقه 11 کلانشهر کرج با امتیاز (3/859) بیشترین امتیاز را به خود اختصاص داده و این منطقه در وضعیت سبز قرار گرفته است؛ تعداد حریقهای به وجود آمده در کاربریهای شهری این منطقه محدود بوده است. در تکنیک کوداس منطقه 6 کرج با امتیاز (-3/566)، منطقه 10 با امتیاز (-2/605)، منطقه 2 با امتیاز (-2/469)، منطقه 7 با امتیاز (-0/488) و منطقه 4 با امتیاز (-0/274) کمترین امتیازات را به خود اختصاص دادند. بیشترین بحران حریق در کاربریهای شهری کلانشهر کرج متعلق به منطقه 6 بوده است. تعداد حریقهای به وجود آمده در کاربریهای شهری مناطق 6، 10، 2، 7 و 4 زیاد بوده است و این مناطق در حالت قرمز قرار دارند. میانگین نزدیک ترین همسایگی امتیاز بحران حریق در کاربریهای شهری در مناطق کلانشهر کرج به صورت پراکنده بوده است. نتیجه گیری: بیشترین حریقهای مربوط به کاربری مسکونی و آموزشی در منطقه 6، بیشترین حریقهای بهداشتی و درمانی در منطقه 4 و بیشترین حریقهای خدماتی در منطقه 5 شکل گرفته است، لازم است متولیان شهر توجه ویژهای به این مناطق داشته باشند. بیشترین حریقهای مربوط به کاربریهای تجاری شهر کرج در منطقه 3، بیشترین حریقهای صنعتی در منطقه 10، بیشترین حریقهای کاربری فضای سبز شهری در منطقه 2 و بیشترین حریقهای به وجود آمده در معابر و گذرگاهها در منطقه 5 رخ داده است و ضروری است مدیران شهری توجه ویژهای به این مناطق داشته باشند. بیشترین آتش سوزی های شکل گرفته در شهر کرج و به ویژه در مناطق ذکر شده در کاربری های مسکونی رخ داده است. عوامل متعددی در این زمینه نقش دارند؛ ولی دلیل اصلی وقوع این مخاطره به خاطر عدم رعایت اصولی ساخت و ساز و استانداردهای سازه است که اگر به طور صحیح رعایت شود، شهروندان در دام حریق و حوادث بعد از آن نخواهند افتاد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| تحلیل آماری؛ حریق؛ کاربری زمین؛ کرج؛ کوداس؛ مرک | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Statistical Analysis of Fire Crisis in Urban Land-uses (Case Study: Karaj Metropolis) | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Mahmood akbari | ||
| Department of Geography and Urban Planning, Yasouj University, Yasouj, Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| Background and purpose Fire has long been an essential threat to urban safety, the physical environment, and the quality of urban life. One of the most important challenges threatening cities is the risk of creating and spreading fire in urban environments. Currently, Iran's metropolises are facing various problems, and one of the problems that the country's metropolises are dealing with is the fire crisis and, on the other hand, the weakness of their existing service infrastructures. The present study was conducted with the aim of statistical analysis of the fire crisis in the land-uses of Karaj metropolis the fourth largest city in Iran. Materials and methods The current research has a small nature, and using Merec and CODAS techniques, the statistical analysis of the fire crisis in urban uses in Karaj metropolis has been done. The scope of the research comprises 12 districts of Karaj metropolis, and 10 indicators related to the fire crisis in urban uses in 12 districts of Karaj metropolis have been investigated. The required data, taken from the statistics of Karaj in 2018, were weighted by the Merec technique and used in CODAS technique. The indicators studied in this quantitative research are the number of fires in residential use, the number of fires in educational use, the number of fires in healthcare use, the number of fires in service use, the number of fires in commercial use, The number of fires occurred in industrial use, the number of fires occurred in warehouse use, the number of fires occurred in the use of urban green spaces, the number of fires occurred in vehicles, and the number of fires occurred in the use of roads and crossings. Findings and discussion The research findings show that District 11 of Karaj metropolis has the highest score (3.859), and this District is green. The number of fires that occurred in the urban uses of this area was limited. In CODAS technique, Karaj District 6 with a score (-3.566), District 10 with a score (-2.605), District 2 with a score (-2.469), District 7 with a score (-0.488), and District 4 got the lowest points with a score of (-0.274). The most fire crisis in the urban uses of Karaj metropolis belongs to District 6. The number of fires that occurred in the urban uses of Districts 6, 10, 2, 7, and 4 has been high, and these areas are red. The average of the closest neighborhood of the fire crisis score in urban uses in the areas of Karaj metropolis was scattered. Conclusion Most fires related to residential and educational use occurred in District 6, most health and medical fires in District 4, and most service fires in District 5. City managers must pay special attention to these Districts. The most fires related to the commercial uses of Karaj city occurred in District 3, the most industrial fires in District 10, and the most urban green space use fires in District 2. The most fires on the roads and crossings in District 5, and it is necessary for city managers to pay special attention to these areas. Most fires occurred for residential use in Karaj, especially in the mentioned areas. Several factors play a role in this field. However, the main reason for this danger is due to the non-observance of construction principles and structure standards, which, if correctly observed, citizens will not fall into the trap of fire and subsequent accidents. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Statistical Analysis, Fire, Land, use, Karaj, CODAS, Merec | ||
| مراجع | ||
|
اکبری، م.، 6044 . به کارگیری تکنیک کوداس به منظور سنجش زیرساختهای شهری در کلانشهرهای ایران، تحقیقات جغرافیایی، .103-151 ،)3(31 https://georesearch.ir/browse.php?mag_id=38&slc_lang=fa&sid=1 شماعی، ع.، قاسمی کفرودی، س. و مرادی، ث.، 6385 . تحلیل فضایی کالبدی توسعه شهر کرج با تأکید بر شاخصهای رشد هوشمند .33-51 ،)67( شهری، جغرافیا و مطالعات محیطی، 5 http://ges.iaun.ac.ir/article_598497.html شیخ کاظم برزگری، م. و معظم، ا.، 6381 . مطالعه آسیبپذیری محیطهای شهری در مقابل حریق مبتنی بر رویکرد شهر تاب آور، .63- پنجمین کنفرانس بینالمللی مدیریت جامع بحرانهای طبیعی، تهران، 6 https://en.civilica.com/doc/252316/ کرم، ا. و محمدی، اعظم.، 6399 . ارزیابی و پهنهبندی تناسب زمین برای توسعه فیزیکی شهرکرج و اراضی پیرامونی بر پایه فاکتورهای .58-70 ،)0( طبیعی و روش فرایند تحلیل سلسله مراتبی، جغرافیای طبیعی، 6 https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?id=123570 . معاونت مالی و اقتصادی شهرداری کرج، 6389 . آمارنامه شهرداری کرج، کرج، 659 https://www.sabteahval.ir/alborz/default.aspx?tabid=34249 Al-Khashali, J.S. and Al-Qutob, M.A., 2007. Effectiveness of management information systems and their impact on crisis management: Field study on Jordanian industrial companies. Jordanian Business Administration Journal, 3(1), 24-45. https://journals.ju.edu.jo/JJBA/article/download/1349/1340 Al Thani, F.B.H. and Obeidat, A.M., 2020. The impact of strategic leadership on crisis management, International Journal of Asian Social Science, 10(6), 307-326. https://doi.org/10.18488/journal.1.2020.106.307.326 Bukhoriev, S.M., 2018. Some aspects of organizing strategic management accounting in crisis management. Accounting Analysis Auditing, 5(4), 40-45. https://doi.org/10.26794/2408-9303-2018-5-4-40-45 Cantizano, A., Caro, R., Fernández, M. and Ayala, P., 2022. Human Factors in the Model of Urban Fire Spread in Madrid (Spain) Focused on the Poor Population. Sustainability, 14(8), 1-13. https://doi.org/10.3390/su14084486 Han, B., Hu, M., Zheng, J. and Tang, T., 2021. Site Selection of Fire Stations in Large Cities Based on Actual Spatiotemporal Demands: A Case Study of Nanjing City. International Journal of Geo-Information, 10(8), 1-20. https:// doi.org/10.3390/ijgi10080542 Hazaa, Y.M.H., Almaqtari, F.A., Alswidi, A. and Tan, A.w.k., 2021. Factors Influencing Crisis Management: A systematic review and synthesis for future research. Cogent Business & Management, 8(1), 1-45. https://doi.org/10.1080/23311975.2021.1878979 Joshi, N., Wende, W. and Tiwari, P.C., 2022. Urban Planning as an Instrument for Disaster Risk Reduction in the Uttarakhand Himalayas, Mountain Research and Development, 42(2), D13-D21. https://doi.org/10.1659/MRD-JOURNAL-D-21-00048.1 Joshi, N., 2021. Adopting a governance lens to address urban risks in the Uttarakhand Himalayas: The case of Almora, India, International Journal of Disaster Risk Reduction, 54, 1-10. https://doi.org/10.1016/j.ijdrr.2021.102044 Keshavarz Ghorabaee, M., Zavadskas, E.K., Turskis, Z. and Antucheviciene, J., 2016. A New Combinative Distance-Based Assessment (CODAS) Method for Multi-Criteria Decision-Making. Economic Computation and Economic Cybernetics Studies and Research, 3(50), 25-44. https://www.researchgate.net/publication/308697546 Keshavarz Ghorabaee, M., Amiri, M., Zavadskas, E.K., Turskis, Z. and Antucheviciene, J., 2021. Determination of Objective Weights Using a New Method Based on the Removal Effects of Criteria (MEREC). Symmetry, 13(4), 1-20. https://doi.org/10.3390/sym13040525. Li, S., Tao, G. and Zhang, L., 2018. Fire Risk Assessment of High-rise Buildings Based on Gray-FAHP Mathematical Model. Procedia Engineering, 211, 395-402. https:// doi:10.1016/j.proeng.2017.12.028. Liu, Z.G., Li, X.Y. and Jomaas, G., 2022. Effects of governmental data governance on urban fire risk: A city-wide analysis in China. International Journal of Disaster Risk Reduction, 78, 103-138. https://doi.org/10.1016/j.ijdrr.2022.103138. Mao, K., Chen, Y., Wu, G., Huang, J., Yang, W. and Zelong, X., 2020. Measuring Spatial Accessibility of Urban Fire Services Using Historical Fire Incidents in Nanjing, China. International Journal of Geo-Information, 9(10), 1-17. https://doi.org/10.3390/ijgi9100585. Masoumi, Z., Genderen, J.V.L. and Maleki, J., 2019. Fire Risk Assessment in Dense Urban Areas Using Information Fusion Techniques. International Journal of Geo-Information, 8(12), 1-20. https://doi.org/10.3390/ijgi8120579. Marchi, M., Chianucci, F., Ferrara, C., Pontuale, G., Pontuale, E., Mavrakis, A., Morrow, N., Rossi, F. and Salvati, L., 2021. Sustainable Land-Use, Wildfires, and Evolving Local Contexts in a Mediterranean Country, 2000-2015. Sustainability, 10(11), 1-13. https://doi.org/10.3390/su10113911. Oliver-Smith, A., Alcántara-Ayala, I., Burton, I. and Lavell, A., 2017. The social construction of disaster risk: Seeking root causes. International Journal of Disaster Risk Reduction, 22, 469-474. https://doi.org/10.1016/j.ijdrr.2016.10.006. Omar, M., Mahmoud, A. and Abdul Aziz, S., 2023. Fire Safety Index for High-Rise Buildings in the Emirate of Sharjah, UAE. Fire, 6(2), 1-16. https://doi.org/10.3390/fire6020051. Zhang, X., Yao, J., Sila Nowicka, K. and Jin, Y., 2020. Urban Fire Dynamics and Its Association with Urban Growth: Evidence from Nanjing, China. International Journal of Geo-Information, 9(4), 1-19. https://doi.org/10.3390/ijgi9040218. Zhao, H., Yu, Z. and Zhu, J., 2023. A Real-Time Pre-Response Experiment System for High-Rise Building Fires Based on the Internet of Things. Fire, 6(7), 1-23. https://doi.org/10.3390/fire6070271. Zimmermann, M. and Keiler, M., 2015. International frameworks for disaster riskreduction: Useful Guidance for sustainable mountain development?. Mountain Research and Development, 35(2), 195-202. https://doi.org/10.1659/MRD-JOURNAL-D-15-00006.1. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 250 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 359 |
||