نقش حکمروایی خوب در توسعه پایدار گردشگری (مطالعه موردی: شهرهای تبریز، بناب و کلیبر، استان آذربایجان شرقی)

اسماعیل زاده, حسن

doi:10.52547/sdge.4.7.173

	نقش حکمروایی خوب در توسعه پایدار گردشگری (مطالعه موردی: شهرهای تبریز، بناب و کلیبر، استان آذربایجان شرقی)
فصلنامه علمی توسعه پایدار محیط جغرافیایی
دوره 4، شماره 7، بهمن 1401، صفحه 173-188 اصل مقاله (1.23 M)
نوع مقاله: پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.52547/sdge.4.7.173
نویسنده
حسن اسماعیل زاده^*
پژوهشکده علوم محیطی- دانشگاه شهید بهشتی
چکیده
چکیده مبسوط پیشینه و هدف: در این پژوهش از رویکردهای حکمروایی خوب شهری و توسعه پایدار گردشگری استفاده شده است. در رابطه با رویکرد حکمروایی خوب شهری، متغیرهایی توسط سازمان های معتبر بین المللی ارائه شده که شامل متغیرهای اثربخشی، عدالت، پاسخگویی، مشارکت، امنیت و مدیریت الکترونیک/هوشمند است. رویکرد توسعه پایدار گردشگری نیز دارای ابعاد کالبدی-محیطی، جمعیت شناختی-اجتماعی و اقتصادی- نهادی است. در داخل و خارج از کشور تحقیقاتی در این زمینه انجام شده و هر کدام، جنبه خاصی از این موضوع را بررسی کرده اند و تاکنون هیچ کدام رابطه حکمروایی خوب و توسعه پایدار گردشگری را بطور تطبیقی بین شهرهای مختلف تحلیل نکرده اند که نوآوری این تحقیق محسوب می شود. هدف پژوهش تطبیقی حاضر، بررسی ارتباط بین کیفیت حکمروایی شهرها و پایداری توسعه گردشگری در شهرهای تبریز، بناب و کلیبر است. مواد و روش ها: برای محدوده مورد مطالعه، چند شهر کاملا متفاوت از استان آذربایجان شرقی با در نظر گرفتن معیارهای مختلف از جمله اندازه شهر، پراکندگی جغرافیایی در سطح استان و شرایط مدیریتی و اقتصادی انتخاب شده اند تا نتایج تحقیق قابل تعمیم شوند. این شهرها عبارتند از: تبریز، بناب و کلیبر. تحقیق حاضر از نوع نظری- کاربردی بوده و بررسی تطبیقی آن بر اساس روش های همبستگی و تحلیلی انجام شده است. جمع آوری داده ها بر اساس مصاحبه و پرسشنامه و تحلیل داده ها نیز با استفاده از آزمون های آماری توصیفی و استنباطی صورت گرفته است. حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران با ضریب اطمینان 95 درصد، در هر یک از شهرهای تبریز، بناب و کلیبر به ترتیب برابر با 384، 382 و 369 نفر بود. پرسش‌نامه به صورت آنلاین و روش نمونه‌گیری به روش تصادفی ساده انجام شد. امتیازدهی گویه های پرسشنامه ها بر اساس طیف لیکرت (پنج طیفی) انجام شده و پایایی تحقیق بر اساس آلفای کرونباخ برابر با 80/0 و نشان دهنده پایایی قابل قبول است. روایی تحقیق نیز بر اساس روایی سازه است. نتایج و بحث: وضعیت شاخص های حکمروایی خوب در شهرهای تبریز و بناب در سطح متوسط (به ترتیب با میانگین 16/2 و 53/2) و در شهر کلیبر در سطح مناسب (با میانگین 10/3) قرار دارد. شاخص‌های توسعه گردشگری پایدار نیز در شهرهای مورد بررسی مورد بررسی قرار گرفت و نتایج نشان می‌دهد که بیشترین پایداری توسعه گردشگری مربوط به شهر کلیبر (ضریب 3.3) و کمترین پایداری گردشگری مربوط به شهر تبریز (ضریب 2.9) و نشان دهنده بی توجهی بیشتر مدیریت شهری آن در این حوزه است. نتایج ضریب همبستگی اسپیرمن نشان داد بین سطح حکمروایی خوب شهری و توسعه پایدار گردشگری رابطه معناداری وجود دارد، یعنی با بهبود کیفیت مدیریت شهری، پایداری توسعه گردشگری آنها نیز افزایش یافته است. نتایج پژوهش نشان داد که روابط اجتماعی در شهرهای کوچک، عمدتاً غیررسمی و بر پایه تعاون و صمیمیت، اما در شهرهای بزرگ، صرفاً بر روابط رسمی و تعیین کننده منافع اداری استوارست. در شهر کلیبر، با توجه به کم بودن تعداد جمعیت و وجود ارتباط خویشاوندی اکثر مدیران با شهروندان، ارتباطات چهره به چهره بین آنها زیاد است. از سوی دیگر، به دلیل کم بودن اعتبارات مالی شهرداری و نیاز به مشارکت شهروندان در اداره امور شهر، روحیه مشارکت جویی بین مدیران این شهر بیشتر و هر چه شهر بزرگ تر باشد (مانند شهرهای بناب و تبریز)، روحیه مشارکت طلبی مدیران شهری نیز کاهش می یابد. نتیجه گیری: پژوهش حاضر نشان می دهد، هر چه کیفیت مدیریت شهری یا تاکید بر اصول حکمروایی خوب شهری بیشتر شود، توسعه پایدار گردشگری نیز عینی و ملموس تر خواهد بود. به منظور بهبود وضعیت گردشگری شهری در شهرهای بزرگ (تبریز و تا حدودی بناب) تاکید بر اصول و ضوابط رویکرد حکمروایی خوب شهری در اداره شهرها پیشنهاد می شود. گام بعدی افزایش مکانیزم های نظارتی است که در حال حاضر بسیار کم و باعث افزایش رانت خواری و فساد در سیستم مدیریت شهری شده است. در نهایت حمایت از تحقق مدیریت یکپارچه شهری به منظور هماهنگی اقدامات و برنامه های توسعه گردشگری شهری و جلوگیری از هدر رفت منابع مالی از دیگر اقداماتی است که به ارتقای کیفیت حکمروایی شهری و توسعه پایدار گردشگری در این شهرها کمک می کند.
کلیدواژه‌ها
آذربایجان شرقی؛ اندازه شهر؛ توسعه پایدار گردشگری؛ حکمروایی خوب
عنوان مقاله [English]
The Role of Good Governance in Sustainable Development of Tourism (Case study: Cities of Tabriz, Bonab and Kalibar)
نویسندگان [English]
hassan esmaeilzadeh
shahid beheshti university
چکیده [English]
Extended Abstract Background and purpose In this research, the approaches of good urban governance and sustainable development of tourism have been used. In relation to the approach of good urban governance, several variables have been presented by valid international organizations, which include the variables of effectiveness, justice, accountability, participation, security and electronic/smart management. Sustainable development of tourism is another approach used in this research; besides, this approach has different dimensions that are classified into three categories: physical-environmental, demographic-social, and economic- institutional. Inside and outside the country, some researches have been conducted in this field, each of which has examined this issue from a specific aspect. So far none of the aspects have analyzed the relationship between good governance and sustainable development of tourism in different cities, and this is exactly the innovation of this research. Methods and materials The scope of this research is the cities of East Azarbaijan province, which have been selected by considering various criteria such as the city size, geographical distribution of cities at the province, and management and economic conditions, so that the research results can be generalized to all cities. The selected cities are: Tabriz, Bonab and Kalibar. The current research is theoretical-applied research and the comparative investigation of which is based on correlational and analytical methods. Data collection was done based on documentary and survey methods (interviews and questionnaires). Data analysis is a quantitative method that uses descriptive and inferential statistical tests (including multivariate analysis of variance, F statistic, LSD, single-sample T, and Spearman correlation coefficient). The sample size was determined using Cochran's formula with a confidence factor of 95%, which was equal to 384, 382 and 369 people in each of the cities of Tabriz, Bonab and Kalibar respectively. Questioning was done online and the sampling method was based on a simple random method. The scoring of the items in the questionnaires has been done based on the Likert spectrum (five spectrums), so that the very low option is assigned 1 point, and the very high option is assigned 5 points. Option 3 also stands in the middle. The reliability of the research is based on Cronbach's alpha, which is equal to 0.80 and indicates acceptable reliability. The validity of the research also is based on the construct validity. Findings and discussion Surveys indicate that the status of good governance indicators in the cities of Tabriz and Bonab is at an average level (with averages of 2.16 and 2.53, respectively), and in the city of Kalibar is at an appropriate level (with an average of 3.10). Sustainable tourism development indicators were examined in the studied cities and the results showed that the highest sustainability of tourism development has been related to the city of Kalibar (with a coefficient of 3.3); whereas, the lowest stability has been related to the city of Tabriz (with a coefficient of 2.9), which indicates the managers’ ignorance in this field. The results of Spearman's correlation coefficient indicate that there is a significant relationship between level of good urban governance and sustainable development of tourism; In other words, as quality of city governance has improved, the sustainability of their tourism development has increased either. Several factors are influential in aligning the quality of urban governance and the sustainability of tourism development, among which the size of the city, the extent of citizens’ nativity, and the degree of participation in urban management might be mentioned. Conclusion The present study argues that with the increase in the quality of urban governance, tourism sustainable development would be more tangible. In order to improve the situation of urban tourism in big cities (Tabriz and to some extent Bonab), the approach of good urban governance in the administration of cities has been suggested. The next step is to increase monitoring mechanisms, which, are currently very poor and this problem has caused an increase in rent-seeking and corruption in the urban management system. Finally, supporting the realization of integrated urban management for the purpose of coordination of the urban tourism development measures and programs, and prevention of the wastage of financial resources is another measure that might help improve the quality of urban governance and more sustainable development of tourism in these cities.
کلیدواژه‌ها [English]
East Azerbaijan, City size, Sustainable development of tourism, Good governance

مراجع
- استانداری استان آذربایجان شرقی، 1044 . معرفی استان آذربایجان شرقی، تبریز، ایران. https://moi.ir/en/Governorships/Azerbaijan-East/1 - اسماعیل زاده، ح. و همتی، م.، 1101 . حکمروایی خوب، راه چاره تحقق شهر خوب، اطلاعات سیاسی- اقتصادی، .143-11۹ ،311 https://www.magiran.com/paper/1077486 اسماعیل زاده، ح.، سعیدی فرد، ف.، محمدنیا، م. و اسدزاده، آ.، 1106 . روششناسی انجام پژوهش در مطالعات محیط ، زیست شهری )روشها و مدلها(، انتشارات مهکامه، چاپ 1 تهران، 11۹ ص. https://mahkameh.com/index.php?route=product/product&product_id=238 . - اسماعیل زاده، ح.، صالح پور، ش. و اسماعیل زاده، ی.، 1101 . عوامل موثر بر مشارکت در ساماندهی بافتهای فرسوده شهری )مطالعه موردی: محدوده دولتخواه جنوبی(، .)01( جغرافیا، 13 https://www.sid.ir/paper/150267 - اسماعیل زاده، ح. و صراف، م.، 111۹ . جایگاه حکمروایی خوب در برنامهریزی شهری )طرح متروی تهران(، مدرس . علوم انسانی، 01 https://hsmsp.modares.ac.ir/article-fa.html- 21-2384 - امینیان، ن. و سید نقوی، م.، 1107 . ارائه الگوی حکمروایی مطلوب گردشگری در ایران، مطالعات مدیریت گردشگری، .37-143 ،)03(11 https://www.sid.ir/paper/202596/fa - برک پور، ن.، 111۹ . حکمروایی شهری و نظام اداره شهرها در ایران، اولین کنفرانس مدیریت و برنامهریزی شهری، 3 اسفند، مشهد. https://www.sid.ir/paper/811774/fa - تقوایی، ع. و موسوی، ت.، 1111 . درآمدی بر حکمروایی -0۹ ،)31( خوب شهری- رویکرد تحلیلی، مدیریت شهری، 7 .۹1 https://www.sid.ir/paper/92173/fa - تقوایی، م.، بابانسب، ر. و موسوی، چ.، 1111 . تحلیلی بر سنجش عوامل موثر بر مشارکت شهروندان در مدیریت شهری )مطالعه موردی: منطقه 0 شهر تبریز(، مطالعات و .10-16 ،)3( پژوهشهای شهری منطقهای، 1 https://www.sid.ir/paper/153024/fa - تیمورنژاد، ک.، مسایلی، ف. و تاجیک، م.، 1103 . نقش مدیریت محله در جلب مشارکت اجتماعی، مطالعات مدیریت .1۹-3۹ ،)10( شهری، ۹ https://www.sid.ir/paper/199290/fa . - حسینی، س.، قدرتی، ح.، میره، م. و زنگنه، ی.، 1103 پایداری شهری بر بنیان توسعه مشارکت شهروندی )مطالعه موردی: شهر سبزوار(، جغرافیا و پایداری محیط )پژوهشنامه .66-01 ،)6( جغرافیایی(، 1 /fa/221202https://www.sid.ir/paper - زاهدانی، س. و زهری بیدگلی، س.، 1101 . مدیریت شهری و تبیین مشارکت اجتماعی شهروندان در شهرداری، مطالعات .11-110 ،)۹( جامعه شناختی شهری )مطالعات شهری(، 3 https://www.sid.ir/paper/210273/fa - زبردست، ا.، 1111 . اندازه شهر، مرکز مطالعاتی و تحقیقاتی ، شهرسازی و معماری، وزارت مسکن و شهرسازی، چاپ 1 تهران، ایران، 334 ص. https://www.adinehbook.com/gp/product/9649505930 - سازمان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان آذربایجان شرقی، 1041 . جاذبههای گردشگری شهرهای استان آذربایجان شرقی، تبریز، ایران. https://eachto.ir - سازمان هواشناسی استان آذربایجان شرقی، 1044 . داده- های هواشناسی استان آذربایجان شرقی، تبریز، ایران. http://eamo.ir - شریف زاده ف. و صادقی، ج.، 1111 . عوامل موثر بر مشارکت شهروندان در اداره امور شهر، مطالعات مدیریت، .07-74 ،)۹0(10 https://jmsd.atu.ac.ir/article_4968.html - شفیعی، ش.، 111۹ . بررسی عوامل موثر بر مشارکت اجتماعی شهروندان شهر اردبیل، فصل نو )مجله اینترنتی .13-1 ،)3( علوم اجتماعی(، ۹4 https://www.sid.ir/journal/issue/61151/fa . - ملک حسینی، ع.، 1106 بررسی نقش حکمروایی خوب شهری در مدیریت و برنامهریزی گردشگری شهر سمنان، .1-31 ،)1( نگرشهای نو در جغرافیای انسانی، 1۹ https://www.sid.ir/paper/521929/fa - نیازی، م.، 1111 . تبیین رابطه انسجام اجتماعی و مشارکت .1-36 ،)3(شهروندان شهر کاشان، امداد پژوهان، ۹ https://www.sid.ir/paper/461564/fa Blackstock, K., McCrum, G., Scott, A. and White, V., 2006. A Framework for Developing Indicators of Sustainable Tourism, The Macaulay Institute in Partnership with the Cairngorms National Park Authority. The Macaulay Institute, Scotland, 39 p. https://macaulay.webarchive.hutton.ac.uk. - Blancas, J.F. and Oyola, L.M., 2022. Sustainable tourism evaluation using a composite indicator with different compensatory levels. Environmental Impact Assessment Review, 93, 106733. https://doi.org/10.1016/j.eiar.2021.106733. - Buchori, I., Zaki, A., Pangi, P., Sejati, W.A., Pramitasari, A. and Liu, Y., 2022. Adaptation strategies and community participation in government-led mitigation projects: A comparison between urban and suburban communities in Pekalongan, Indonesia, Disaster Risk Reduction, 81, 103271. https://doi.org/10.1016/j.ijdrr.2022.103271. - Coccossis, H., 2001. Defining, Measuring and Evaluating Carrying Capacity in European Tourism Destinations. Final Report. University of the Aegean, Greece. https://ec.europa.eu. - Cruz, G.R., 2003. Towards Sustainable Tourism Development in the Philippines and Other Asean Countries: An Examination of Programs and Practices of National Tourism Organizations. University of the Philippines Diliman Asian Institute of Tourism. Publish of Philippine APEC Study Center Network. https://pascn.pids.gov.ph. - Gispert, B.O. and Clave, A.S., 2020. Dimensions and models of tourism governance in a tourism system: The experience of Catalonia, Destination Marketing & Management, 17, 100465. https://doi.org/10.1016/j.jdmm.2020.100465. - Hall, C.M., 2000. Tourism Planning; Policies, Processes and Relationships. Pearson Education Limited. Edinburg Gate. England. https://dokumen.pub/tourism-planning-policies-processes-and-relationships-2nd-ed-9780132046527-0132046520-9781408250020-1408250020.html. - Lanza, A., Markandya, A. and Pigliaru, F., 2005. The Economics of Tourism and Sustainable Development. Edward Elgar Publishing. UK. https://www.elgaronline.com/display/9781845424015.xml. - Nunkoo, R., 2017. Governance and sustainable tourism: What is the role of trust, power and social capital? Destination Marketing & Management, 6(4), 277-285. - Poppelwell, E. and Overton, J., 2022. Culture, scale and the adaptation of good governance: Insights from SOEs in Samoa and Tonga. World Development Perspectives, Elsevier, v. 28(C). DOI: 10.1016/j.wdp.2022.100468. - Rawoo (Netherlands Development Assistance Research Council), 2005. The urban challenge: A question of knowledge. Rethinking the role of knowledge in poverty alleviation, RAWOO Publication, v. 28. The Hague, The Netherlands. https://www.ircwash.org/resources/urban-challenge-question-knowledge-rethinking-role-knowledge-poverty-alleviation. - Roy, I., 2007. Civil society and good governance, World development, 36(4), 677-705. Doi.org/10.1016/j.worlddev.2007.04.020. - Singh, K.R., Murty, H.R., Gupta S.K. and Dikshit, A.K., 2009. An Overview of Sustainability Assessment Methodologies, Ecological Indicators, 9, 189-212. Doi.org/10.1016/j.ecolind.2008.05.011. - Sobhani, P., Esmaeilzadeh, H., Moein Sadeghi, S.M., Marcu, V.M. and Wolf, D.I., 2022a. Evaluating Ecotourism Sustainability Indicators for Protected Areas in Tehran, Iran. Forests, 13, 740. https://doi.org/10.3390/f13050740. - Sobhani, P., Esmaeilzadeh, H., Moein Sadeghi, S.M., Wolf, D.I. and Deljouei, A., 2022b. Relationship Analysis of Local Community Participation in Sustainable Ecotourism Development in Protected Areas, Iran. Land, 11, 1871. https://doi.org/10.3390/land11101871. - Smith, S., 1995. Tourism Analysis; A Handbook. 2nd Edition. Longman Group Limited, Taylor and Francis Group. London. Doi:org/10.4324/9781315843117 - UN HABITAT, 2022. Envisaging the Future of Cities. World Cities Report. First published by United Nations Human Settlements Programme (UN-Habitat). https://unhabitat.org/world-cities-report-2022-envisaging-the-future-of-cities. - United Nations Human Settlements Programme (UN HABITAT), 2002. Global Campaign on Urban Governance. UN-Habitat press. Concept Paper, 2nd Revised Edition. Nairobi. https://unhabitat.org. - United Nations Human Settlements Programme (UN HABITAT), 2004. Urban Governance Index: Conceptual Foundation and Field Test Report. Unpublished report. https://www.shareweb.ch. - Weaver, D., 2003. The Encyclopedia of Ecotourism. CABI Publishing. London, UK. https://www.amazon.com/Encyclopedia-Ecotourism-David-B-Weaver/dp/0851996825 - Xu, Z., Ma, J., Li, D. and Wentao, F., 2022. Religious beliefs and stock market participation: Evidence from urban households in China. Research in International Business and Finance, v. 63, 101795. Doi.org/10.1016/j.ribaf.2022.101795.
آمار تعداد مشاهده مقاله: 587 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 527

سامانه مدیریت نشریات علمی دانشگاه شهید بهشتی

نقش حکمروایی خوب در توسعه پایدار گردشگری (مطالعه موردی: شهرهای تبریز، بناب و کلیبر، استان آذربایجان شرقی)